Spis treści
Kościół Zbawiciela - Wałbrzych - na mapie miasta
Świątynia Parafii Ewangelicko-Augsburskiej w Wałbrzychu w swoim zabytkowym wnętrzu przy Placu Kościelnym gościła już artystów operowych, chóry, filharmoników i muzyków z kraju i zagranicy, a także wokalistów i zespoły z mniej, czy bardziej klasycznym repertuarem. Słuchacze oraz turyści cenią nie tylko atmosferę ponad 200-letniego zabytku, którego wnętrze pozostało niemal niezmienione od końca XVIII wieku, ale też wyjątkową akustykę obiektu tej perełki architekta Carla Gottharda Langhansa z Kamiennej Góry.
Jednak wciąż piękna świątyni nie poznało wielu mieszkańców naszego miasta i regionu, a także odwiedzających nas turystów. Tymczasem to obiekt w historycznym centrum miasta położony tuż przy Sanktuarium Matki Boskiej Bolesnej, nieopodal Rynku oraz Placu Solidarności.
Jak znaleźć Kościół Zbawiciela - mapa
Kościół Zbawiciela - nieco historii obiektu
Decyzja o zniszczeniu dawnej niewielkiej protestanckiej świątyni i wybudowaniu na jej miejsce większej spowodowana była tym, iż liczba 1000 miejsc w dawnym zborze okazała się zbyt mała dla rosnącej liczby protestantów żyjących na terenie miasta. Budowę nowego kościoła wedle przekazów historycznych rozpoczęto 8 sierpnia 1785 roku.
O jego powstanie zabiegała parafia, a po poszukiwaniach odpowiedniej oprawy dla nowego gmachu, jej architektem ostatecznie został znany już ówcześnie, urodzony w Kamiennej Górze Carl Gotthard Langhans, projektant wielu dolnośląskich świątyni i takich obiektów jak między innymi Bramy Brandenburskiej w Berlinie. - Był to sławny architekt, którego obiekty mieszkalne i założenia parkowe spotkamy w wielu miejscach Dolnego Śląska, m.in. w Żmigrodzie, Głogowie, Wrocławiu, Pawłowicach i Brzegu Dolnym. Jego rozpoznawalny styl spotkamy też w świątyniach w Dzierżoniowie, Sycowie i Rawiczu. Wiele zaprojektowanych przez niego budynków już nie istnieje - opowiadał ks. Waldemar Szczugieł, wieloletni proboszcz wałbrzyskiej Parafii Ewangelicko-Augsburskiej, emerytowany dziś proboszcz.
Budowę kościoła zakończono po trzech latach, a za oficjalną datę uznajemy 24 listopada 1788 roku.
Kościół ma wyjątkowe wnętrze
Od swojego powstania kościół ten niewiele się zmienił wewnątrz, jak i niewielkie zmiany przeszła jego bryła. Zasadniczą z nich jest kształt wieży.
- Mamy tu oryginalnego Langhansa, jedyną większą zmianą wprowadzoną w latach 60. XIX wieku jest podwyższenie wieży do wysokości 62 metry. Jedną z przyczyn przebudowy był zwyczaj bicia w dzwony podczas uroczystości pogrzebowej na nieodległym cmentarzu, jednak przez to, że od budowy kościoła urosły otaczające go drzewa, to dzwonnik nie mógł zaobserwować, kiedy dokładnie ma zadzwonić - opowiadał podczas naszej gospodarz obiektu.
Niestety podwyższenie wieży spowodowało zaburzenie konstrukcji i niemalże katastrofę budowlaną - jedna ze ścian świątyni przylegająca do wieży groziła zawaleniem i wymagała wzmocnienia oraz spięcia kotwami.
- Langhans dał mieszkańcom Wałbrzycha gwarancję, że jego kościół przetrwa 2 tysiące lat. Prace w latach 80. XX wieku wykazały, że fundament mimo bliskości gruntu podmokłego, wzmocniono ustawieniem konstrukcji na solidnych drewnianych balach przez co nie grozi mu wilgoć. Architekt nie przewidział jednak, że pierwotna wieża zostanie przebudowana, nie wiedział też, że kościół będzie zagrożony przez szkody górnicze. W XVIII wieku, gdy go stawiano, górnicy wykopywali szyby głębokie na kilkadziesiąt, nie na kilkaset metrów. Ówcześnie ich działalność nie była tak szkodliwa dla miasta jak w XIX i XX wieku - zaznaczał prelegent.
Specjaliści odwiedzający wnętrze kościoła Zbawiciela zachwycają się jego emporami i surowym, ale eleganckim neoklasycznym wnętrzem.
Jego największą ozdobą jest właśnie architektura i istotne detale.
- Starszym elementem niż sam kościół jest jego prospekt organowy, który został wykonany jeszcze w stylu barokowym - dodał Szczugieł.
Na uwagę zasługują nie tylko rozbudowane później organy, ale też oryginalne żyrandole, chrzcielnica i ołtarz.
Co ciekawe, on też ma w sobie starszy fundament - wmurowano w niego fragment kamiennego ołtarza przy którym wałbrzyscy luteranie modlili się na okolicznych wzgórzach w tajemnicy. Działo się to w okresie kontrreformacji, ale kamienna pamięć o tym stała się podwaliną pięknego atrybutu wiary w nowej świątyni. Również organy zbudowane w latach 1746–1748 pochodzą ze świątyni wcześniej zburzonej, zatem to kolejny element bardziej wiekowy niż sam kościół.
Zwiedzanie kościoła
Gmach kościoła przy Placu Kościelnym przez sezon wiosenny, jesienny i letni służy wiernym parafii luteranów. W ziemie spotykają się na nabożeństwach w nieodległej kaplicy przy Placu Kościelnym. Regularnie w kościele, znanym z wyjątkowej akustyki, odbywają się imprezy muzyczne, obiekt można też zwiedzać podczas akcji nocnego zwiedzania. Takie spotkania gromadzą dziesiątki zainteresowanych.
Jak zobaczyć to wyjątkowe wnętrze?
Zgodnie z informacją parafii zwiedzanie możliwe jest po wcześniejszym umówieniu się. Chęć odwiedzenia obiektu musi zostać wcześniej zgłoszona i uzgodniona. Najlepiej zapytać o możliwość odwiedzenia kościoła podczas wycieczki rodzinnej, czy z grupą przyjaciół poprzez wysłanie zapytania na adres: [email protected], lub [email protected].
Chętni proszeni są o wcześniejszy kontakt z nieodległą kancelarią parafialną (Plac Kościelny 4), tel. 74 842 32 13.
Jakie zabytki i atrakcje czekają na turystów w najbliższej okolicy Wałbrzycha?
Więcej zdjęć wnętrza kościoła:
Dołącz do nas na Facebooku!
Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!
Kontakt z redakcją
Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?