Wraca 5-procentowy VAT na żywność. Według ekonomisty niekoniecznie oznacza to aż tak duży wzrost cen

- W związku z najnowszymi odczytami inflacji oraz prognozami dynamiki cen podstawowych produktów spożywczych objętych przejściową stawką VAT 0%, Ministerstwo Finansów podjęło decyzję o nieprzedłużaniu po 31 marca 2024 roku okresowego obniżenia stawki VAT na podstawowe produkty spożywcze - poinformowało w tym tygodniu Ministerstwo Finansów.

Obniżona stawka VAT na podstawowe produkty spożywcze obowiązuje od 1 lutego 2022 roku. Została wprowadzona przy wzroście inflacji w styczniu 2022 roku (w porównaniu do stycznia 2021 roku). Licząc rok do roku, wynosiła ona wówczas 9,2 proc. Wprowadzenie zerowej stawki na artykuły spożywcze miało złagodzić ludziom skutki wzrostu cen.

Zerowy VAT dotyczy podstawowych produktów spożywczych: owoców, warzyw, mięsa, nabiału i produktów ze zbóż.

Jednak obecnie inflacja spada. Według wstępnych danych Głównego Urzędu Statystycznego w styczniu obecnego obniżyła się do 3,9 proc. (w stosunku do sytuacji sprzed roku).

- Wyraźnie spadło także roczne tempo wzrostu cen żywności i napojów bezalkoholowych – do 4,9 proc. w styczniu br. (to jest najniżej od września 2021 r.). Szacuje się, że w lutym i marcu br. zarówno inflacja jak i tempo wzrostu cen żywności utrzymają się w tendencji spadkowej - twierdzi resort finansów.

- Rezygnacja z zerowego podatku VAT na podstawowe produkty żywnościowe i powrót do stawki 5 proc. wynika ze spadku inflacji, która obecnie jest poniżej 4 proc. - tłumaczył we wtorek na konferencji prasowej wicepremier Władysław Kosiniak-Kamysz.

Jednak zapowiedź powrotu 5 proc. stawki VAT na artykuły spożywcze wywołała niepokoje wśród ludzi. Konsumenci obawiają się, że automatycznie oznaczać to będzie wzrost cen żywności o 5 proc. W większości rodzin wydatki na żywność są jedną z największych pozycji domowych budżetów.

Czy przywrócenie 5-procentowego podatku VAT na żywność będzie oznaczać taki sam wzrost cen. Nawet jeśli nie od razu, to w perspektywie kilku, kilkunastu tygodni. Dr Krzysztof Kaszuba, prezes zarządu oddziału Polskiego Towarzystwa Ekonomistów w Rzeszowie twierdzi, że niekoniecznie.

- Przywrócenie tej stawki podatku VAT wcale nie musi oznaczać rzeczywistego wzrostu cen żywności o 5 proc - mówi dr Krzysztof Kaszuba.

- Jeśli ma powrócić VAT 5 procent, to odczujemy to na poziomie jakiegoś jednego procenta w skali naszych wydatków ogólnych, kosztów życia. Oczywiście, jest to bardzo umowne, bo musimy operować tą grupą 60 - 70 proc. Polaków, która żyje z tego, co zarobi i nie ma za wysokich poborów, czy emerytur. Te gospodarstwa domowe na pewno odczują podwyżkę, ale to nie będzie 5 proc. - zauważa dr Kaszuba.

Zwraca uwagę na inne czynniki, które mają wpływ na ceny żywności. Na świecie nie ma już szalejących cen gazu. Podobnie ceny zbóż, ze względu na dużą podaż, są niższe.

- Luty był kolejnym miesiącem ze stopniowo hamującym tempem wzrostu cen najczęściej kupowanych produktów spożywczych i chemicznych. Codzienne zakupy zdrożały średnio o 3,9 proc. (rok do roku). Po podwyżkach rok do roku sięgających 4,9 proc. w styczniu i 5,6 proc. w grudniu 2023 r. - tak wynika z cyklicznego raportu „Indeks cen w sklepach detalicznych", przygotowanego przez UCE RESEARCH i Uniwersytetów WSB Merito. Badanie obejmowało 17 kategorii i 100 towarów. Zestawiono ze sobą prawie 60 tys. cen z prawie 28 tys. sklepów należących do 55 sieci handlowych.